fbpx
×

Formy

nr katalogowy: 7

Jarema Maria

(1908–1958)

Formy
1954

Estymacja:

45 000–60 000 PLN

Cena wylicytowana:

38 000 PLN

monotypia / papier

praca dwustronna, rysunek ołówkiem na odwrociu

36 × 29,5 cm

sygnowany, datowany i opisany na odwrociu p.d.: 36 × 29,5 | monotypia | „Formy” | Nr. kat 263 | Maria Jarema | 34 195(3– skreślone)4

stempel p.d.: K F


Prowieniencja:

  • Kolekcja prywatna, Warszawa
  • Kolekcja prywatna, Poznań
  • Kolekcja dr. Lecha Siudy
  • Kolekcja Kornela Filipowicza

W dobie socrealizmu abstrakcja staje się dla Marii Jaremy szczególnym rodzajem wypowiedzi, kontestacją zaistniałej w owym czasie rzeczywistości, która po zakończeniu II Wojny Światowej dalej ograniczała wolność twórczą – mimo początkowej wiary całej lewicującej Grupy Krakowskiej, że za sprawą nowego ustroju i Partii dokona się rewolucja. Malarstwo abstrakcyjne Jaremianki jedynie subtelnie odnosiło się do tego, co realne. Niejako wmontowane elementy rzeczywistego ciała (często inspirację dla niej stanowili zdematerializowani w spojrzeniu tancerze, ich ruch sceniczny i wirujące kostiumy), oczy, kończyny czy majaczący zarys korpusu sugerowały zakorzenienie w treści, ale nie ona była sednem poznania istoty rzeczy – treść może przecież być cenzurowana, deformowana, wypaczana – tak jak w komunistycznej Polsce. Istotą była forma. Forma miała poruszać u podstaw, miało się ją odczuwać intuicyjnie, tak jak odczuwa się muzykę i daje się ponieść rytmowi.

Oprócz ruchu ważna była też przestrzeń – wyraz temu artystka daje właśnie m.in. w „Formach” z 1954 roku. Tutaj nagromadzenie splątanych ze sobą, wchodzących w układy i relacje elementów kontrastują z jasnym, wyciszającym i budującym głębię tłem. Głębię tę dookreślają też wydawałoby się przeźroczyste, obwiedzione tylko konturem obiekty po lewej stronie. Tworzą trzeci wymiar i pozwalają zanurzyć się widzowi w niejednoznacznym, wypełnionym siecią powiązań uniwersum.