Przypominamy fragmenty ważnej rozmowy, którą w Broku, w sierpniu 2000 roku z Eustachem Kossakowskim przeprowadzili Marek Grygiel i Tadeusz Rolke (źródło: http://fototapeta.art.pl/fti-ekoss.php)
Eustachy Kossakowski zmarł w Paryżu w 2001 roku. Archiwum fotografa zostało opracowane przez jego partnerkę, Ankę Ptaszkowską i przekazane do Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie.
1
[…] Jest Pan fotografem, nieprawdaż?
Absolutnie, par excellence wydaje mi się. […] Mam pewnego rodzaju ostrość widzenia rzeczy i percepcję wizualną, która jest inna od percepcji przeciętnej. Wydaje mi się, że widzę więcej lub inaczej. Może to mi się wykształciło na przestrzeni lat poprzez fotografowanie. To nie jest jakaś moja cecha organiczna. […]
2
Oprócz fotografowania Kantora, co Pan w Polsce fotografował?
Robiliśmy reportaże. Redaktor Piórkowski był bardzo inteligentnym redaktorem naczelnym pisma „Polska”, które mimo wszystko było pismem reżimowym i propagandowym. Było to pismo pokazujące tzw. jedną stronę medalu, tę wspaniałą, która dotyczyła Polski. Ta druga, gorsza, nie była pokazywana. Robione to było w sposób dość inteligentny. […]
3
A pamięta Pan jakiś taki swój materiał fotograficzny, który Pan ceni bardziej, niż inne rzeczy?
Na pewno wizyta rabinów z całego świata w Treblince. Dowiedziałem się telefonicznie od Bartoszewskiego, że taka okazja ma mieć miejsce. To była nieoficjalna wizyta, dwoma autokarami, wszyscy rabini od oskarżyciela Eichmana itd. Główny rabin Tel Avivu Nowego Jorku, Paryża…. Oni wszyscy chodzili po polach, poodnajdywali żydowskie kości, bo tam był wykop pod pomnik, na gazetach żydowskich kadzidłami, śpiewali psalmy z nakrytymi głowami, a ja to wszystko fotografowałem. Poszło to w piśmie „Polska” i chciało to kupić ode mnie Muzeum Martyrologii w Tel Avivie, ale mi Piórkowski nie pozwolił tego sprzedać. No więc nie sprzedałem tych zdjęć. Mam gdzieś te negatywy, nawet nie wiem gdzie… Teraz sprzedaję dość dużo żydowskich historii w Muzeum Judaizmu w Paryżu. Chciałbym nawet się dowiedzieć o miejscach cmentarzy żydowskich interesujących na terenie Polski, żebym jeszcze mógł to sfotografować, bo zamawiają u mnie i dobrze płacą. […]
4
Jest Paryż, znajdujecie się w Paryżu, jest 1970 rok… I jaki pomysł na życie? Fotografia?
[…] wpadłem na pomysł: „6 metrów od Paryża”. Chodziliśmy z Anką wokół Paryża i na granicy miasta fotografowałem z odległości 6 metrów wszystkie tablice sygnalizacyjne z napisem „PARIS”. To, co znajdowało się wokół, było sprawą przypadku. Tak powstał ten cykl zdjęć, będący jednocześnie reportażem o Paryżu. […]
5
A dlaczego Pan pojechał do Chartres?
Bo lubię to miejsce. […] Jeżeli nie jest absurdem robić fotografie czarno-białą, to ja kolorowej nie robię. Tylko w tym przypadku. Moja książka „Katedra w Chartres” nie mogła być zrobiona w wersji czarno-białej. I została zrobiona w kolorze. […]
Wszyscy chcą kolor, ale nie wiedzą dlaczego. Musi być kolor. Nieważne, czy on jest potrzebny, czy nie. Musi. A to jest bzdura! […]
6
Czy Pan się zetknął z jakimiś polskimi fotografami mieszkającymi w Paryżu?
Jak słyszałem język polski, to przechodziłem na druga stronę ulicy. Dlatego, ze nie chciałem nigdy w życiu zostać emigrantem. […]
7
A Szapocznikow w Paryżu?
Fotografowałem wszystkie jej rzeźby. Ją też. […]
8
Jak jest z Pana archiwum… Ono gdzieś jest?
Jest, u mnie. Nie mam go opracowanego, bo albo będę siedział pięć lat i opracowywał archiwum, albo będę robił zdjęcia aż umrę. I wolę to drugie. Niech ktoś porządkuje potem, albo niech wyrzuci do śmieci. […]
9
A czy Pan próbował sprzedawać swoje fotografie przez sieć galerii komercyjnych?
Nigdy. Sprzedałem kilka zdjęć jakimś poszczególnym kolekcjonerom. Z tego co ja się zorientowałem to to, co się sprzedawało, to były zdjęcia z lat trzydziestych, dwudziestych i dziewięćsetnych. Natomiast zdjęcia robione aktualnie, jeśli chodzi o sprzedaż, to było bardzo trudno, a jeżeli miało to miejsce, to bardzo tanio, nieopłacalnie na tyle, żeby można było to robić. Raczej była hossa na zdjęcia stare i chyba jest dotychczas jeszcze. […]
10
A ma Pan swoich ulubionych fotografów?
Jean Loup Sieff, Man Ray… Mam jednego ulubionego, jeszcze z lat młodości. To był Leonard Misson [sic!], fotograf krajobrazów nocnych i księżycowych. […]
Tymczasem w Librze…
„Kossakowski–Zamoyski. Spotkanie w pracowni”
W 1968 roku Kossakowski został zaproszony do podjęcia współpracy przy realizacji katalogu rzeźb Augusta Zamoyskiego (1893–1970) – rzeźbiarza, związanego m.in. z formistami. W jego pracowni w Saint-Clar-de-Riviere pod Tuluzą powstało ok. 600 negatywów, uwieczniających rzeźby zarówno we wnętrzu, jak i w plenerze. Zaowocowało to powstaniem bogato ilustrowanego katalogu, wydanego przez wydawnictwo Arkady w 1974 roku.
