Dzieła Ryszarda Winiarskiego to jedne z najbardziej rozpoznawalnych prac z okresu drugiej połowy XX wieku w Polsce. Twórca mówił o nich jako o „próbach wizualnej prezentacji rozkładów statystycznych”, które stanowić miały wynik skonfrontowanych ze sobą czynników przypadku i zaprogramowania. „Program przewidywał na przykład dwie alternatywne wielkości kwadratów, na które podzielona ma być powierzchnia płótna, ale o ostatecznym wyborze tej wielkości decydował przypadek, wyzwalany przez rzut monetą lub kostką do gry. Podobnie losowany był narożnik obrazu, od którego miało się rozpocząć wypełnianie kolejnych kwadracików kolorem. Rzut monetą rozstrzygał również, czy losowane pole kwadraciku ma przyjąć barwę czerni czy też pozostać białe” – tak o metodzie działań Winiarskiego pisała Bożena Kowalska.
Głównym zamierzeniem artysty było zaprzeczenie malarskim zasadom budowy kompozycji, rozwiązań kolorystycznych czy światłocieniowych, a więc całkowite porzucenie tradycyjnej estetyki. Pozwalał warunkować własny proces twórczy przypadkowi, korzystając z rzutu monetą czy kostką do gry. Można zatem stwierdzić, że jego celem było pozbawienie twórczości jakiegokolwiek indywidualizmu.
Ta bezosobowa sztuka, stworzona w oparciu o konsekwentne zestawianie ze sobą białych i czarnych kwadratów, ujawnia drugi obszar zainteresowań artysty: matematykę. Winiarski ukończył bowiem Wydział Mechaniki Precyzyjnej na Politechnice Warszawskiej jeszcze przed podjęciem studiów na Akademii Sztuk Pięknych.
W 1965 roku odbyło się seminarium dotyczące związków sztuki i nauki, prowadzone przez Mieczysława Porębskiego, które okazało się decydujące w procesie ostatecznego ukształtowania się zasad twórczości Winiarskiego. Rok później, podczas Sympozjum Artystów-Plastyków i Naukowców w Puławach, Ryszard Winiarski został laureatem głównej nagrody. Obiektywizm, racjonalizm i intelektualizm miały być cechami przodującymi w sztuce w ciągu lat 60. Matematyka była wówczas dla Winiarskiego racjonalną metodą opisu rzeczywistości – niepewnej i pełnej relatywizowanych wartości.
Wraz z końcem lat 60. artysta wyszedł poza kanon swoich zainteresowań, a w jego twórczości zaczynamy dostrzegać nie tylko elementy wielobarwne, ale również próby eksperymentowania z przenikaniem przestrzeni iluzorycznej. W ten sposób powstały trójwymiarowe obrazy-reliefy: „Obszar 145”, „Obszar 146”, „Obszar 147”. Projekty przestrzenne zostały zrealizowane także w przestrzeni publicznej – w Groningen w Holandii powstały dwie konstrukcje geometryczne.
W latach 70. Ryszard Winiarski rozszerzył obszar swoich poszukiwań: zaczęły wówczas powstawać zarówno pełnoplastyczne rzeźby, jak i formy performance’u artystycznego. Jednym z przykładów happeningu artysty był salon gier, stworzony podczas wystawy w Galerii Współczesnej wiosną 1972 roku. Odwiedzający ekspozycję, włączając się do zabawy, w efekcie tworzyli na planszach czarno-białe oraz wielobarwne elementy.
Do lat 80. artysta konsekwentnie kierował się ideami, które dały początek próbom wizualnej prezentacji rozkładów statystycznych z 1965 roku. Dopiero po 20 latach od tego wydarzenia Winiarski postanowił dodać do swojej twórczości ładunek emocjonalny, nigdy nie rezygnując jednak z metody, która symbolizowała w polskiej sztuce syntezę ścisłego programu i przypadku. Dzięki determinacji i innowacyjności swoich działań artystycznych, Ryszard Winiarski jest dziś określany jako jeden z najbardziej charakterystycznych artystów drugiej połowy XX wieku w Polsce. Jego nowatorstwo jest doceniane przez kolekcjonerów sztuki. Na przestrzeni ostatnich 15 lat obserwuje się znaczny wzrost cen prac artysty, co powodowane jest rosnącą świadomością wartości inwestycyjnej sztuki polskiej drugiej połowy XX wieku.
Na Aukcji Sztuki Nowoczesnej 3 czerwca 2019 roku licytowane będą dwie prace Ryszarda Winiarskiego (nr kat. 14, nr kat. 15).