Kubizm uznawany jest za jeden z ważniejszych przełomów artystycznych w historii sztuki. Ludwik Kazimierz Markus – przez Guillaume Apollinaire’a „ochrzczony” Louis Marcousissem, obok Pabla Picassa i Georges’a Braque współtworzył nowy nurt w sztuce nadając mu jego ikoniczny, syntetyczny charakter. Wystawa prac Marcoussisa w Domu Aukcyjnym Libra to niepowtarzalna okazja, aby na własne oczy obejrzeć dzieła dojrzałego kubizmu – od momentu kształtowania się stylu po jego oryginalną redakcję.
Louis Marcoussis – polski twórca kubizmu
29.01.2019 – 21.02.2019
wernisaż: 29.01.2019, godz. 19:00
Dom Aukcyjny Libra – ul. Złota 48/54
kuratorka: Sandra Włodarczyk
Marcoussis w Paryżu znalazł się w 1903 roku. Osiedlił się na Montparnassie – dzielnicy skupiającej bohemę artystyczną, szczególnie lubianą przez twórców polskiego pochodzenia. Na emigracji zmagał się z kryzysem twórczym przewartościowując wiedzę zdobytą podczas krótkiej nauki w krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych. W 1910 roku, w cyrku na skraju Montmartre’u, Marcoussis poznał poetę i teoretyka sztuki Guillaume Apollinaire’a. To dzięki temu spotkaniu wpadł w krąg artystów poszukujących nowej drogi obrazowania. Wkrótce, wraz z Picassem i Braque’em należał do ścisłego grona twórców nowego awangardowego nurtu – kubizmu.
Na wystawie zaprezentowane zostaną starannie wyselekcjonowane dzieła pochodzące z prywatnej kolekcji. Ekspozycja obejmie prace z okresu między 1912 a 1930 rokiem. Eksponaty o szczególnej wartości stanowią obiekty datowane na lata 20. Jest to czas dojrzałej fazy autorskiej redakcji kubizmu, kiedy artysta wyraźnie zaznaczył oryginalność twórczych poszukiwań. W tym okresie Marcoussis tworzył gwasze i obrazy olejne poddając je kubistycznej metodzie malarskiej analizy. Podobnie jak u Picassa czy Braque’a rekwizyty jego prac stanowiły przedmioty codziennego użytku: karty do gry, gazety, naczynia oraz instrumenty muzyczne, które zgodnie z metodą kubizmu analitycznego, artysta „rozbierał” na części składowe, ukazując je z różnych perspektyw.
To co stanowi o oryginalności stylu Marcoussisa to szczególne użycie koloru – klasyczny kubizm na ogół operował zgaszoną paletą barw, Marcoussis natomiast w swoich pracach chętnie wykorzystywał jasne, jaskrawe kolory, wibrujące w oku dzięki kontrastowym zestawieniom. Eksperymenty malarza polegały także na wprowadzaniu do kompozycji dynamiki oraz budowaniu wrażenia ruchu. Służyła temu zróżnicowana faktura, którą artysta uzyskiwał uzupełniając podłoże malarskie o takie elementy
jak skóra czy piasek, a także używając papieru o wyraźniej strukturze.
Na przełomie lat 20. i 30. w malarstwie Marcoussisa pojawiają się analogie do poetyki włoskiej pittura metafisica, ujawniając pokrewieństwo z artystyczną wizją Giorgia de Chirico. Zmatowiała kolorystyka, poetyckie odniesienia oraz echo symbolizmu wskazują, że poszukiwania plastyczne Marcoussisa skierowały się w stronę surrealizmu, jednak nic nie tracąc z osobliwego, geometrycznego kubistycznego piękna.
BIO
Louis Marcoussis, właściwie Ludwik Kazimierz Markus (1878-1941) – polski malarz żydowskiego pochodzenia, przez większą część życia tworzył w Paryżu. Pochodził z zamożnej rodziny warszawskich, zasymilowanych Żydów powiązanych ze środowiskiem artystycznym. Po krótkim okresie studiów prawniczych, porzucił je na rzecz nauki malarstwa na ASP w Krakowie pod kierunkiem Jana Stanisławskiego i Józefa Mehoffera. W 1903 roku wyjechał do Paryża, gdzie szybko znalazł się wśród poszukujących awangardowych artystów, z którymi współtworzył zasady kubizmu. W latach 20. i 30., pozostając pod intelektualnym rygorem kubizmu eksperymentował podążając własną, dojrzałą drogą twórczą. Pod koniec lat 30. – prawdopodobnie pod wpływem przybierającego na znaczeniu ruchu surrealistycznego – w jego twórczości zaczęły pojawiać się elementy liryzmu i poetyckiej metafory. Poza malarstwem sztalugowym, Marcoussis uprawiał grafikę i ilustrację książkową, wykonując prace m.in. do dzieł Apollinaire’a i Tristana Tzary. Jest także autorem znanego portretu Gertrude Stein – pisarki i mecenaski artystów, niezwykle znaczącej postaci międzywojennego Paryża.
