Autoportret

olej, tektura

23 × 20 cm

sygnowany l.d. „Boznańska”

na odwrocie nalepki wystawowe z Muzeum Narodowego w Warszawie oraz nalepki z danymi pracy w języku polskim i francuskim

reprodukowany:
• Bobrowska-Jakubowska, Paryskie ślady, 1994, s. 37
• A. Król, Boznańska nieznana, Kraków 2005.
• Olga Boznańska (1865–1940), katalog wystawy w Muzeum Narodowym w Warszawie, red. zbior., Warszawa 2015, s. 171.
• Olga Boznańska (1865–1940), katalog wystawy
w Muzeum Narodowym w Krakowie, red. E. Bobrowska, U. Kozakowska-Zaucha, Kraków 2015, s. 125.

wystawiany:
• 1990, Paryż, Biblioteka Polska
• Olga Boznańska (1865–1940), Muzeum Narodowe
w Warszawie, 2015, poz. kat. 78.
• Olga Boznańska (1865–1940), Muzeum Narodowe
w Krakowie, 2014–2015, poz. kat. I.16.

proweniencja:
• kolekcja prywatna, Warszawa
• kolekcja prywatna, Francja
• kolekcja Wojciecha Borzobohatego, Paryż

Olga Boznańska pozostaje jedną z najbardziej cenionych polskich malarek, która u progu XX wieku oraz w okresie międzywojennym odnosiła sukcesy na międzynarodowej scenie artystycznej rozwijając swoją karierę na równi z dominującymi wówczas w świecie sztuki mężczyznami.

Boznańska była córką Francuzki i Polaka urodzoną w Krakowie – tam odebrała wstępne wykształcenie artystyczne. Następnie opuściła Kraków i rozpoczęła studia w Akademii Sztuk Pięknych w Monachium. Swoje umiejętności warsztatowe doskonaliła kopiując dzieła dawnych mistrzów w monachijskiej Pinakotece oraz w Wiedniu, gdzie zetknęła się ze sztuką Diego Velázqueza, który pozostał jej wielką inspiracją.

W Monachium Boznańska prowadziła własną pracownię odnosząc coraz większe międzynarodowe sukcesy. Silna determinacja artystki, aby uwolnić się od kliszy sztuki uprawianej przez kobiety, zaważyła na decyzji o przeprowadzce do Paryża – centrum ówczesnego świata sztuki, gdzie mieszkała od 1898 aż do śmierci.

Domeną sztuki Boznańskiej pozostawał portret. Obdarzona wyjątkowym zmysłem obserwacji potrafiła wydobywać ze swoich modeli psychologiczną prawdę, co przyniosło jej największe uznanie. Malarka wypracowała indywidualną formułę portretową jednocześnie pozostając pod wpływem intymnych portretów Whistlera oraz ekspresyjnego wizerunku modernistycznego.

Styl Boznańskiej charakteryzowały rozwibrowane plamy barwne oraz subtelne zestawienie tonów. Artystka zaznaczała tylko elementy stroju czy wnętrza, które stanowiły zdematerializowany kontur wokół psychologicznej wyrazistości portretowanej osoby.

Szczególne miejsce w twórczości Boznańskiej zajmują autoportrety. Tworzone w ciągu całego życia pozwalają prześledzić upływ czasu odciskający piętno na rysach artystki. Utrwaliły także charakterystyczny wizerunek Boznańskiej jako smukłej damy odzianej w suknię ściągniętą w talii o ciemnych, spiętych w kok włosach, które często przykrywał fantazyjny kapelusz – tak jak na prezentowanym autoportrecie z 1905 roku. Na utrzymanym w jasnych tonacjach płótnie Boznańska patrzy przed siebie głęboko zamyślonym wzrokiem. Pomieszczenie, w którym się znajduje jest tylko nieznacznie zasugerowane, tak że w efekcie popiersie malarki wyrasta z szaro-błękitnego tła, a wzrok patrzącego pada bezpośrednio na rozświetloną twarz.

Z listów Boznańskiej do przyjaciół i kolekcjonerów wynika, że jej podejście do własnego wizerunku było równie wnikliwe jak w przypadku pozostałych osób. Artystka skupiała się przede wszystkim na tym jak postrzegała sama siebie odsuwając na dalszy plan obiektywne podobieństwo twarzy. Jej analityczne podejście miało na celu ustalenie trwałych, psychologicznych cech wizerunku.

Prezentowany autoportret należy do jednych z bardziej rozpoznawalnych wizerunków artystki. Był wielokrotnie wystawiany i reprodukowany.