fbpx
×

Bez tytułu

nr katalogowy: 12

Rosenstein Erna

(1913–2004)

Bez tytułu
lata 70. XX w.

Estymacja:

33 000–45 000 PLN

Cena wylicytowana:

19 000 PLN

olej, płótno naklejone na płytę

24,5 × 29,5 cm

sygnowany na odwrocie: „E. Rosenstein”


Erna Rosenstein – była malarką, twórczynią kolaży, obiektów i książek artystycznych oraz poetką żydowskiego pochodzenia. W latach 1932-1934 studiowała na wiedeńskiej Frauen Akademie. W latach 1934–1937 studiowała na Wydziale Malarstwa ASP w Krakowie. Od 1936 roku była nieformalnie związana z I Grupą Krakowską oraz współpracowała z Teatrem Cricot. Przełom lat 1937-1938 spędziła w Paryżu, gdzie silnie oddziałała na nią wystawa surrealistów, a także, obejrzana w drodze powrotnej przez Niemcy, szydercza wystawa Entartete Kunst, która sztukę współczesną przedstawiała jako wynaturzenie i zagrożenie, niemniej prezentowała dorobek największych modernistów tamtego czasu. Po wydarzeniach z września 1939 roku wyjechała z rodzicami do Lwowa, a wraz z wkroczeniem Niemców do miasta rodzina została przeniesiona do tamtejszego getta. Tam Erna Rosenstein była świadkiem zabójstwa swoich rodziców, co później naznaczyło jej twórczość. Wielokrotnie powracała do tamtego wydarzenia próbując zobrazować ciało narażone na zagrożenie. W jej sztuce ciało jest rozdwojone. Jednocześnie funkcjonuje jako źródło życia, obiekt natury, ale też bywa rozczłonkowane i zniekształcone jak odpad, przedmiot, miejsce bólu i zniszczenia. Rosenstein uciekła z getta w 1942 roku do końca okupacji ukrywając się po aryjskiej stronie pod wieloma nazwiskami. Mimo swoich wyraźnych lewicowych poglądów nie uznawała doktryny socrealistycznej w sztuce nazywając ją „schematyzmem”. Do 1955 roku nie wystawiała swoich prac. Po Odwilży wzięła udział w słynnej Wystawie „Dziewięciu” – jednej z pierwszych prezentacji sztuki nowoczesnej po okresie narzuconego socrealizmu.

W początkowym okresie swojej twórczości sięgała po motywy figuralne, co widać chociażby w pracach zaprezentowanych na I Wystawie Sztuki Nowoczesnej, lecz już wówczas postacie przedstawiane były schematycznie, liniowo. Sięgała po motywy fantastyczne i wyszukane wizualne metafory, nadając swoim pracom niepowtarzalny, wręcz baśniowy klimat. Sztuka Erny Rosenstein wydaje się być prowokowana impulsem. Artystka upodobała sobie dziwne, zaskakujące kombinacje pozostające blisko poetyki surrealizmu. Z finezją mieszała to co zmysłowe i duchowe, uchwytne i ulotne, dojrzałe i niedojrzałe.

W latach 50. i. 60. w sztuce Rosenstein dominowały formy organiczne nieustannie przeistaczające się w nowe twory oraz hołdujące nieposkromionej żywotności natury. Tak jak w przypadku prezentowanej pracy artystka obracała się w abstrakcyjnych środkach wyrazu o organicznych, skłębionych formach pulsujących kolorem. Płótno to jest doskonałym przykładem jej intuicyjnego, emocjonalnego podejścia do procesu malarskiego, pokrewnego z filozofią surrealizmu, gdzie twórczość postrzegana jest jako przeżycie irracjonalne, mające źródła w podświadomości – sztuka zaś miała być rodzajem psychologicznej autoanalizy. Jej obrazy spowite były liryczną aurą, wykazując niemal synestetyczne podobieństwo do – również uprawianej przez Rosenstein – poezji.