Bez tytułu

olej, płyta

22 × 30 cm (w świetle oprawy)

sygnowany p.d. „T. Ociepka | 1965 r.”

Jeden z najsłynniejszych polskich malarzy naiwnych. Samouk oraz natchniony teozof pochodzący z najstarszych dzielnic przemysłowego Śląska – Janowca. Głównym tematem jego płócien były realia życia w tym specyficznym kręgu społeczno-kulturowym. Wykorzystywał znajomość krajobrazu, obyczajów, miejscowych wierzeń wzbogacając je motywami fantastycznymi. W osiągnięciu międzynarodowego sukcesu pomagała mu Izabela Czajka-Stachowicz – pisarka i muza artystów.

Ociepka ukończył tylko szkołę podstawową – po śmierci ojca, w wieku zaledwie piętnastu lat, zaczął utrzymywać całą rodzinę. Po wielu doświadczeniach trafił do kopalni, gdzie jako górnik pracował do emerytury. W kopalni zajmował stanowisko maszynisty w elektrowni jednocześnie pozostając liderem Janowskiej Gminy Okultystycznej, do której należeli także Ewald Gawlik oraz Erwin Sówka. Dorobek Ociepki wyróżnia się na tle innych twórców janowskich. Jego obrazy przeplatają codzienne życie górników, śląskie baśni i legendy oraz motywy z literatury okultystycznej.

Z okultyzmem artysta zetknął się podczas pierwszej wojny światowej będąc żołnierzem w armii niemieckiej. Z frontu przywiózł do Janowa traktat Siedemdziesiąt dwa Imiona Boże Athanasiusa Kirchera. Dzięki poznanemu w Niemczech Filipowi Hohmannowi został członkiem Loży Różokrzyżowców nawiązującej do tradycji gnostycznych.  Z jego polecenia Ociepka utworzył w Janowie gminę okultystyczną.

Malować zaczął w 1927 roku z namowy Hohmanna. Uważał, że pozostaje w łączności duchowej ze swoim mistrzem, który jest główną inspiracją dla jego sztuki. Po krytyce jego malarstwa przez prof. Tadeusza Dobrowolskiego na kilkanaście lat porzucił swoją działalność. Po powrocie z frontu drugiej wojny światowej Ociepka założył Koło Plastyczne przy Domu Kultury KWK Wieczorek. Wokół niego skupiła się w latach 50. grupa malarzy-amatorów nazwana Grupą Janowską (formalnie Koło Malarzy Nieprofesjonalnych). Pierwsza indywidualna wystawa Ociepki miała miejsce w 1948 roku w Warszawie. Została zorganizowana z inicjatywy promotorki Ociepki Izabeli Stachowicz (której pomagał m.in. Julian Tuwim), jednak nie przyniosła jeszcze większego oddźwięku. Jednak determinacja Ociepki – podsycana jego przekonaniem o realizowaniu poprzez sztukę bożego posłannictwa – była ogromna.

Malarstwo Ociepki konfundowało socrealistycznych krytyków, którzy starali się pomijać okultystyczny i moralizatorski wydźwięk jego prac skupiając się przede wszystkim na kolorowych, wyśnionych krajobrazach najbardziej charakterystycznych dla kompozycji artysty. Malarz łączył egzotyczno-fantastyczną florę i faunę z ze światem górniczych wierzeń.

W 1959 roku Ociepka pod wpływem żony wystąpił z Grupy Janowskiej, zerwał z okultyzmem i przeniósł się do Bydgoszczy. W tamtym czasie jego obrazy stały się bardziej efektowne. Malował pełne jaskrawych kolorów prehistoryczne dżungle zamieszkane przez baśniowe smoki i stwory. Krzykliwość i rozmaitość form niekiedy przypominały twórczość innego mistrza sztuki naiwnej Henri „Celnika” Rousseau.