Bez tytułu

technika własna, olej, fumage / płótno
81 × 60 cm
opisany na odwrociu z dedykacją: MARIAN BOGUSZ | DLA | MAJKI I JANA | DOBSONÓW | 2.VI.70 | mbogusz

Proweniencja:

• Kolekcja prywatna, Polska

Marian Bogusz – malarz, rzeźbiarz, scenograf; jeden z najważniejszych animatorów powojennego życia artystycznego na terenie całego kraju. Wybuch II wojny światowej i uwięzienie w nazistowskim obozie Mauthausen sprawiło, że studia artystyczne podjął dopiero pod koniec lat 40. XX wieku, mając już niemal 30 lat. Malarstwa uczył się w warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych pod kierunkiem m.in. Jana Cybisa, jednocześnie współtworząc Klub Młodych Artystów i Naukowców. Przyczynił się także do organizacji przełomowych Wystaw Sztuki Nowoczesnej (Kraków 1948–49, Warszawa 1957 i 1959). Tuż przed odgórnym narzuceniem doktryny socrealistycznej na środowiska artystyczne, Bogusz zaczął tworzyć pierwsze kompozycje abstrakcyjne o surrealistycznym rodowodzie. Z czasem jednak zwrócił się w kierunku malarstwa figuratywnego (choć nadal o surrealizujących formach), w którym operował bogatą symboliką i literackimi nawiązaniami, w myśl autorskiego postulatu sztuki metaforycznej. W reakcji na konserwatyzm głównego nurtu w sztuce, wraz z Kajetanem Sosnowskim i Zbigniewem Dłubakiem założył Grupę 55 oraz związaną z nią Galerię Krzywe Koło w Warszawie – jedną z pierwszych w powojennej Polsce placówek prezentujących sztukę współczesną. Dopiero pod koniec lat 50. Bogusz powrócił do sztuki bezprzedmiotowej – tym razem inspirowanej francuskim taszyzmem i malarstwem materii – tworząc liczne obrazy o reliefowych wypukłościach grubo kładzionej farby. Zrezygnował wówczas z forsowanej wcześniej metaforyczności dzieła na rzecz wyeksponowania jego autonomicznych walorów.

W niedługim okresie przypadającym na lata 1969–1970, artysta zainteresował się techniką fumage – „malarstwa ogniem”, opracowanego w latach 30. przez surrealistę Wolfganga Paalena. Zgodnie z jego metodą, rozpięte na suficie płótno odymiane jest ogniem i sadzą z zapalonej świecy. Fumages Bogusza uporządkowane były w jednolitą strukturę wyznaczaną przez linie czy kręgi. Doskonałym przykładem tego krótkotrwałego, choć niezwykle oryginalnego eksperymentu, jest prezentowane płótno z roku 1970.