fbpx
×

Było, jest, będzie

nr katalogowy: 23

Dróżdż Stanisław

(1939–2009)

Było, jest, będzie
1968

Estymacja:

90 000–110 000 PLN

Cena wylicytowana:

70 000 PLN

letraset, papier; 88,5 × 58,5 cm
sygnowany na odwrocie: „4 | St. DRÓŻDŻ | „SAND-GLASS” | BĘDZIE – WILL BE | JEST – IS | BYŁO – WAS”; nalepka Muzeum Sztuki w Łodzi – z opisem pracy, wystawa Edinburgh Festival 1972


Wystawiany:

  • Polish Contemporary Art | Edinburgh International Festival „Atelier ‘72”, Demarco Gallery, Edynburg, 20.08–9.09 1972.

Reprodukowany:

  • Polish Contemporary Art | Edinburgh International Festival „Atelier ‘72”, katalog wystawy w Demarco Gallery, Edynburg 1972, str. 13 (zdjęcie z wystawy)

Stanisław Dróżdż – artysta konceptualny, jeden z pionierów i najwybitniejszych przedstawicieli poezji konkretnej, organizator wielu wystaw i sesji naukowych. Studiował filologię polską na Uniwersytecie Wrocławskim. Od 1971 roku wiele jego wystaw zorganizowała Galeria Foksal w Warszawie. Laureat nagrody im. Nowosielskich (2001), reprezentant Polski na Biennale w Wenecji (2003). Jego prace znajdują się w kolekcjach m.in. Museum of Contemporary Art w Los Angeles, Muzeum Narodowego we Wrocławiu, Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski w Warszawie, Muzeum Sztuki w Łodzi. W roku 2016 jego twórczość stanowiła wątek przewodni wydarzeń we Wrocławiu – Europejskiej Stolicy Kultury.

Prace Dróżdża balansują na granicy sztuki wizualnej i tekstualności. Sam określał je mianem „pojęciokształtów” – i, zgodnie z tą nazwą, słownie zapisane pojęcia układał w kształty, które owe pojęcia oznaczały. Takie semantyczno-plastyczne gry charakterystyczne były dla poezji konkretnej, w której wizualna strona tekstu i jego układ typograficzny musiały współgrać z warstwą znaczeniową, brzmieniem, rytmem itd. Ponadczasowe prace Dróżdża oparte są na autonomicznych tworach słownych, pozbawionych konkretnego kontekstu, odsyłających jedynie do systemu językowego. Swoje ascetyczne teksty artysta zapisywał na papierze, fotografii, wydrukach komputerowych, jak również prezentował je w przestrzennych instalacjach. Skrajny minimalizm formalny pozwala widzowi zanurzyć się w sieci własnych skojarzeń, nie będąc „rozpraszanym” przez inne bodźce wizualne, niż sam tekst.

Prezentowana praca Było, jest, będzie jest jedną z pierwszych edycji bodaj najbardziej znanego projektu Stanisława Dróżdża (w wielkim formacie widnieje na fasadzie Muzeum Współczesnego we Wrocławiu). Sama koncepcja formalno-poetycka zrodziła się rok wcześniej, w 1967 r. – u samego zarania eksperymentów artysty na gruncie poezji konkretnej. Należy do rozwijanego później przez dziesięciolecia cyklu „klepsydr”. Zestawienie pojęć BYŁO – JEST – BĘDZIE w formie klepsydry kładzie nacisk na refleksję nad przemijalnością czasu, choć niekoniecznie nad jego linearnością. Moment teraźniejszości („JEST”) stanowi najmniejszy fragment układu typograficznego, zaś to, co następuje przed nim i po nim rozciąga się w obie strony w nieskończoność, co sugeruje ucięcie napisu, zdającego się wykraczać poza ramy kompozycji. Artysta zwraca uwagę, iż ludzki umysł ma tendencję do wspominania lub wybiegania w przyszłość, intelektualizowania i nadawania znaczeń czasom fizycznie niedostępnym, podczas gdy obecny moment często umyka naszej percepcji i pełnemu poznaniu. W języku polskim „klepsydra” oznacza także informację o czyjejś śmierci. Dzieło Dróżdża zdaje się informować o „śmierci” czasu samego w sobie.

Oferowana na naszej aukcji praca jest prawdopodobnie pierwszą i najstarszą zachowaną edycją dzieła. Była prezentowana w 1972 na słynnej wystawie polskiej sztuki współczesnej w Edynburgu.