Czarne anioły

wystawiany:

• Tomasz Tatarczyk. Obrazy z lat 80-tych, Galeria wizyTUjąca, Warszawa, 2013.
• Tomasz Tatarczyk, Galeria Foksal, Warszawa, 1984.

Tomasz Tatarczyk – malarz i rysownik, znany ze swoich monochromatycznych obrazów balansujących na granicy figuracji i abstrakcji. Studia artystyczne rozpoczął późno, bo mając prawie 30 lat (1976-1981). Dyplom uzyskał w pracowni prof. Jana Tarasina. W czasie studiów zetknął się z takimi artystami, jak Tomasz Ciecierski czy Zbigniew Gostomski, którzy kształtowali jego podejście do malarstwa.

Obraz Czarny anioły jest znakomitym przykładem wczesnej twórczości Tomasza Tatarczyka. Zdaje się być pokłosiem poszukiwań artysty jeszcze z okresu studiów, kiedy pozostawał pod wpływem środowiska akademickiego oraz przede wszystkim Galerii Foksal. Utrzymana w ciemnej kolorystyce praca składa się z dwóch płócien połączonych ze sobą gęstą siecią sznurków. Nie jest to zatem typowy „płaski” obraz, lecz znacznie bardziej złożony obiekt sytuujący się na pograniczu instalacji. Formą przypomina księgę, niejako zachęcając odbiorcę do interakcji – otwierania i składania obu jej części. Tytułowe anioły sprowadzone są do symbolicznych abstrakcyjnych figur, w których Tatarczyk zdawał się upatrywać duchowego pierwiastka. Jak pisał profesor Waldemar Baraniewski o obrazach z tego czasu: „są jakby rozdarte między potrzebą malowania, a skłonnością do refleksji konceptualnej, do działań autotelicznych, czy wręcz tautologicznych. Płótna czynią wrażenie detali zmiennego układu przestrzennego, wzajemnie się uzupełniają, dopełniają. Tatarczyk dodaje do nich elementy spoza struktury płótna, zmienia kąty ustawienia, podparcia, wysokość zawieszenia. Tak rozumiany obraz zdaje się ukazywać nie to co niesie w swej warstwie ikonicznej, ale raczej sposób w jaki to prezentuje – »istnieje na krawędzi malarstwa«. Jak po latach Tatarczyk skomentuje (…): »To było trochę związane z książką, z przenikaniem, z odwracaniem, strona lewa, strona prawa«. Prace te, co zauważyła krytyka, skupione były na swoim przedmiotowym bycie, akcentowanym za pomocą rozbudowanych procedur kompozycyjnych”[1]. Czarne anioły prezentowane były na pierwszej indywidualnej wystawie artysty w Galerii Foksal w listopadzie 1984 roku.

[1] W. Baraniewski, Malarska treść egzystencji. Uwagi o twórczości Tomasza Tatarczyka, malarza spod Kazimierza, „Brulion Kazimierski” – wydanie online, http://www.brulion-kazimierski.pl/index.php?s=987&t=47&strona=4 (dostęp: 16.02.2018).