fbpx
×

(Człowiek-abstrakcja)

Wróblewski Andrzej

(1927–1957)

(Człowiek-abstrakcja)
niedatowany


gwasz / papier

42 × 29,6 cm

wtórnie opisany przez matkę artysty, Krystynę Wróblewską (Hirschberg), p.d.: A. Wróblewski, l.d.: Człowiek-abstrakcja

Kolekcja prywatna


Prezentowany gwasz to ostatni z obecnych w katalogu obiektów inspirowanych podróżą Andrzeja Wróblewskiego do Jugosławii. Praca powstała zaledwie kila miesięcy przed śmiercią malarza: swoją formą nawiązuje do kubistycznych brył nagrobków, zaobserwowanych przez twórcę na serbskich cmentarzach. Jednak obiekt stanowi wyjątek w skali całego cyklu: artysta zestawił w nim kilka stałych, prostokątnych form w taki sposób, by postać sugerowała złudzenie dynamicznego, poklatkowego ruchu. Wróblewski wykorzystał w kompozycji jeden z częściej pojawiających się w jego sztuce kolorów – intensywny błękit, będący jednoznacznie utożsamianym ze śmiercią, poczuciem rychłego końca, rozpadem. W gwaszu (Człowiek-abstrakcja) błękit może dotyczyć również gniewu, dość silnie wyczuwalnego w mimice i pozie postaci.

Wróblewski wykorzystywał kolor niebieski do symbolicznego oznaczania postaci, które już nie żyją. Tworzył w ten sposób malarskie „duchy”, nie pozbawione jednak swoich ziemskich ciał, uchwyconych w momencie przeżywania najsilniejszego strachu. Tak było w słynnych „Rozstrzelaniach”, najmocniejszym cyklu powojennej polskiej sztuki. Artysta symbolicznie tworzył dychotomię pomiędzy żywymi i zamordowanymi, sugestywnie przedstawiając najbardziej okrutne momenty II wojny światowej. Nastoletnie obserwacje cierpienia, krzywdy i sadyzmu stały się dla Wróblewskiego głęboką inspiracją, a przez „Rozstrzelania” twórca rozliczył się z powracającą traumą. Jednak – jak widać na przykładzie prezentowanego gwaszu – widmo śmierci ciążyło na jego twórczości praktycznie do samego końca.

Człowiek-abstrakcja to również częsty motyw wykorzystywany przez Wróblewskiego. Figura ludzka pochłonięta i podporządkowana abstrakcyjnej strukturze malarskiej może stanowić symbol prymatu sztuki nad jednostkowym doświadczeniem ludzkim. Pierwsza praca o tym samym tytule powstała w 1948 roku i przedstawia sylwetkę młodego mężczyzny z wielobarwną, trójkątną strukturą zamiast górnej części ciała.