fbpx
×

[Kaleka]

Wróblewski Andrzej

(1927–1957)

[Kaleka]
niedatowany


akwarela, gwasz, tusz / papier

29 × 41,5 cm

na odwrociu: (Usta)

Kolekcja prywatna


Zniekształcona, hybrydyczna sylwetka zdaje się z trudem poruszać na czterech kończynach Dodatkowe napięcie wprowadza niezauważalny na pierwszy rzut oka ciemny zarys jej twarzy, który przy bliższej analizie uderza karykaturalnym wyrazem. W ten sposób Wróblewski, w nieco surrealizującej manierze, przedstawiał własną wizję wojny i degradacji człowieka. Praca doskonale wpisuje się w rozważania artysty o malarskich procesach deformacji sylwetki, zapoczątkowane przez przedstawicieli międzywojennych awangard. W tekście „O deformacji” zamieszczonym w magazynie „Echo Tygodnia” w 1955 roku, będącym swoistą analizą stylistyki prac zaprezentowanych na Wystawie Młodej Plastyki, pomyślanej jako jedno z wydarzeń towarzyszących stołecznego V Festiwalu Młodzieży i Studentów, neguje dotychczasowe, socrealistyczne podejście do kształtowania figury ludzkiej:

„[…] Ostatnio jednak zwróciła na siebie uwagę postępowa sztuka [Pabla] Picassa i młode malarstwo meksykańskie: mamy tu do czynienia z zupełnie innym sposobem malowania, a jednak nie da się zaprzeczyć, że zarówno Picasso jak i malarze Meksyku stoją na pozycjach naszej partii i sztuką swoją walczą o pokój i postęp. Jakiż to jest sposób malowania? Nie polega on na odtwarzaniu natury w sposób fotograficzny, opisowy, ale stara się o pokazanie najistotniejszych, uderzających cech danego zjawiska, zdarzenia czy modelu. W tym celu używa deformacji”*.

Wróblewski był już wówczas zniechęcony socrealizmem, który de facto próbował wprowadzać na rodzime uczelnie. Przeżył również jeden z kryzysów twórczych, datowany na lata 1951–53, w którym malował mało i coraz gorzej. Czuł, że jego walka o realizm jest z góry przegrana – zmagał się z dysonansem pomiędzy ideową słusznością a podejściem pełnym poszukiwań twórczych. Problemy z formą w efekcie doprowadziły go do konstatacji, że:

„[…] deformacja sama w sobie nie jest niczym nowym: nowe jest tylko usamodzielnienie się w nowoczesnym malarstwie, kiedy wyraz wywołany przez ostre i logiczne przeciwstawienie proporcji, wielkości i ruchu staje się głównym zadaniem obrazu o ogromnej sile oddziaływania […] *.

* A. Wróblewski, „O deformacji”, cyt. za: http://www.andrzejwroblewski.pl/teksty-andrzeja-wroblewskiego/o-deformacji/ (data dostępu: 10.06.2019).