fbpx
×

Kompozycja ze św. Florianem

nr katalogowy: 3

Włodarski Marek (właśc. Henryk Streng)

(1898–1960)

Kompozycja ze św. Florianem
1927

Estymacja:

45 000–50 000 PLN

Cena wylicytowana:

40 000 PLN

gwasz, papier

37,3 × 28,3 cm

sygnowany p. g. „VIII 927” oraz ślad zatartej sygnatury


 

reprodukowany:

  • Czarownik przy zielonej skale: Marek Włodarski– Henryk Streng / red. Józef Chrobak, Justyna Michalik, Marek Wilk, Poznań 2009, il. barwna nr 10.
  • Marek Włodarski / Henryk Streng (1898–1960). Między centrum a peryferiami, katalog wystawy, Państwowa Galeria Sztuki w Sopocie, Sopot, 2003, poz. kat. 21, s. 149.

wystawiany:

  • Marek Włodarski / Henryk Streng (1898–1960). Między centrum a peryferiami, Lwowska Narodowa Galeria Sztuki, Lwów 2013.
  • Marek Włodarski / Henryk Streng (1898–1960). Między centrum a peryferiami, katalog wystawy, Państwowa Galeria Sztuki w Sopocie, Sopot, 2013.

Marek Włodarski, czołowy przedstawiciel awangardy okresu międzywojennego, urodził się w 1898 roku we Lwowie jako Henryk Streng. W latach 1920-1924 studiował w Wolnej Akademii Sztuk Pięknych we Lwowie, a następnie w Państwowej Szkole Przemysłowej w pracowni Kazimierza Sichulskiego. Lata 1925-1926 spędził w Paryżu. Studiując pod okiem Ferdynanda Légera w jego prywatnej szkole malarstwa Académie Moderne chłonął zasady kubizmu. Silne wrażenie wywarły na nim także osobiste kontakty z przedstawicielami francuskiego surrealizmu André Bretonem i André Massonem.

Jeszcze przed wyjazdem do Paryża Streng fascynował się barwnym folklorem wielonarodowościowego Lwowa. Przejawiał skłonność do prymitywizmu, prostej ludowej poetyki oraz antyestetyczności. Wpływ Légera i studiów paryskich wyraźnie ukształtował jego manierę formalną. Syntetyczne, kubizujące, wręcz prymitywne formy, kult przedmiotu, precyzyjne określanie kształtu, niechęć do nadmiernego estetyzowania połączyły się z jego zamiłowaniem do masywnych form, płaskich plam barwnych i naiwnego ujęcia plastycznego.

„Kompozycja ze św. Florianem” to gwasz pochodzący z 1927 roku. Świeżo po powrocie z Paryża u Strenga odnowiły się fascynacje naiwnym charakterem lwowskiego malarstwa. W latach 1926-1928 wykonał szereg obrazów odwołujących się do codziennego życia miasta. Pomimo użycia awangardowych środków formalnych tematyka prac artysty skupiała się na pospolitych scenach z mieszczańskiej codzienności czy typach ludzkich. „Kompozycja ze św. Florianem” formalnie odpowiada fascynacjom Strenga z tamtego okresu. Pracę charakteryzuje wyraźne wyodrębnienie płaskich plam barwnych. Masywna, obleczona wyraźnym konturem postać św. Floriana, tradycyjnie wyobrażonego w stroju rzymskiego żołnierza, umieszona jest na niebieskim tle – symbolicznym dla charakteru jego męczeńskiej śmierci poprzez utopienie w rzece Enns. Pod figurą świętego artysta umieścił trąbkę symbolizującą powiązanie z legendą o jego przynależności do oddziału gaśniczego. Kolejny pas kompozycji to abstrakcyjne układy figur geometrycznych i plam koloru. Obraz zamyka czarnobiały motyw roślinny będący echem przypisywanego męczennikom atrybutu palmy męczeństwa. Pracę charakteryzuje właściwe artyście przemieszenie przedmiotów, figur i kompozycji abstrakcyjnych, które tym razem porządkuje w poziomych pasach kompozycyjnych. Naiwne ujęcie plastyczne przywodzi na myśl prymitywna sztukę ludową z tożsamą Strengowi nutą surrealistycznej poetyki.

Latem 1928 roku Henryk Streng wraz z Otto Hahnem zorganizował wystawę we lwowskim Towarzystwie Przyjaciół Sztuk Pięknych o tytule „Sztuka prymitywów” i nazwali swoją twórczość konstruktywistyczną. W 1929 roku z inicjatywy Jerzego Janischa, Aleksandra Krzywobłockiego oraz Mieczysława Wysockiego zostało utworzone we Lwowie Zrzeszenie Artystów Plastyków „Artes”, do którego Streng przyłączył się w 1930 roku. W 1933 został współtwórcą grupy „Neoartes”.

W latach 30. XX wieku wzrosło zaangażowanie polityczne Strenga. Po wybuchu II wojny światowej wstąpił do Wojska Polskiego i wziął udział w kampanii wrześniowej. Po ustaniu walk ukrywał się u przyjaciół i znajomych, na jakiś czas trafił do obozu w Janowskiego, skąd uciekł prawdopodobnie w 1942 roku. Ze względu na swoje żydowskie pochodzenie zmienił nazwisko na Marek Włodarski i przez kolejne dwa lata ukrywał się w kompletnym zamknięciu za szafą swojej przyszłej żony Janiny Bosch. Zniszczył potem wszystkie dokumenty identyfikujące go jako Henryka Strenga i zmienił sygnatury na pracach. Podczas Powstania Warszawskiego został aresztowany i wywieziony do obozu koncentracyjnego Stutthof k. Gdańska, w którym przebywał do końca marca 1945 roku. Prace Marka Włodarskiego nawiązujące do okresu okupacyjnego i osobistych doświadczeń wojennych oraz obozowych znacząco odchodzą od poetyki kubizmu i surrealizmu. Aby oddać okrucieństwo wojny artysta powraca do tradycyjnych metod obrazowania. Po wyswobodzeniu w 1945 roku osiadł w Warszawie i związał się z Państwową Szkołą Sztuk Plastycznych gdzie pełnił m.in. funkcję dziekana Wydziału Malarstwa. Zmarł w 1960 roku.