fbpx
×

Lato, z cyklu IV Pory Roku

nr katalogowy: 31

Pągowska Teresa

(1926–2007)

Lato, z cyklu IV Pory Roku
1989

Estymacja:

130 000–150 000 PLN

olej, płótno, 140 × 160 cm
sygnowany p.d. monogramem wiązanym „TP 89”, na odwrocie: „TERESA PĄGOWSKA 1989 | Z CYKLU IV PORY ROKU | »LATO« | 140 × 160 cm”


Teresa Pągowska – malarka, wykładowczyni akademicka, wybitna indywidualność polskiej powojennej awangardy. W 1951 roku uzyskała dyplom w poznańskiej Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych pod kierunkiem prof. Wacława Taranczewskiego. Jako pedagog związana była z Akademiami Sztuk Pięknych kolejno w Gdańsku, Łodzi i Warszawie. W latach 50. brała udział w prestiżowych Ogólnopolskich Wystawach Plastyki oraz przełomowej wystawie „Przeciw wojnie – przeciw faszyzmowi” w warszawskim Arsenale (1955 r.). Angażowała się w prace przy  Pągowska należała do kręgu tzw. szkoły sopockiej oraz ugrupowań Réalités Nouvelles i Nouvelle Ecole de Paris. W roku 2001 została laureatką nagrody im. Jana Cybisa.

Teresa Pągowska w swojej twórczości, niejako na przekór nowym awangardowym nurtom, deklarowała przywiązanie do tradycyjnych gatunków artystycznych: przede wszystkim malarstwa sztalugowego (olej, tempera, akryl), ponadto tworzyła prace na papierze (akwarela, gwasz), grafiki (serigrafia) oraz kolaże. Formalnie jej twórczość, kształtowana pod wpływem Taranczewskiego i Potworowskiego, wyrastała z polskiego koloryzmu. Po krótkim okresie tworzenia w odgórnie narzuconej estetyce socrealizmu (przykładem czego może być słynny malowany kolektywnie przez członków szkoły sopockiej obraz Manifestacja 1-majowa 1905 r.), około roku 1962 malarstwo Pągowskiej zaczęło zmierzać w kierunku ekspresyjnego figuratywizmu spod znaku Antonia Saury czy Francisa Bacona. Wówczas w pracach artystki główną rolę zaczęła odgrywać figura ludzka. Mimo to niektóre cechy nurtu kolorystycznego, takie jak kształtowanie przestrzeni i nastroju dzieła barwą, pozostały obecne w jej pracach do końca. Czerpiąc z tych dwóch tradycji Pągowska stworzyła swój własny unikalny język malarski.

Wielkoformatowy obraz Cztery pory roku – lato z 1989 roku stanowi dość rzadki przykład malarstwa pejzażowego w dorobku Teresy Pągowskiej, kojarzonej głównie z subtelnymi aktami, wizerunkami zwierząt czy kameralnymi scenami we wnętrzach. Nietypowa jest także paleta barw, znacznie bardziej jaskrawa niż w większości prac artystki. Obraz cechuje jednak bardzo charakterystyczny dla Pągowskiej zabieg pozostawienia w kompozycji surowych, nieopracowanych fragmentów płótna. Kobiecy akt w letnim pejzażu ujęty jest syntetycznie, skrótowo, choć nie bez dozy ekspresji. Naga postać na łonie natury zdaje się być manifestacją witalności i radości życia w harmonii z przyrodą. Optymistyczny nastrój potęguje użycie intensywnych zieleni i żółcieni, które wibrują w oku jak słoneczne powidoki. W pracach z lat 80. artystka używała coraz mniej farby, kładła ją cienko, często bezpośrednio na niezgruntowane podłoże, co dawało efekt świetlistości barw. Malarstwo Pągowskiej, pozbawione dosłowności i patosu, niedopowiedziane, mówiące o ludzkim życiu poprzez obrazy codzienności, bodaj najlepiej podsumowuje Jerzy Tchórzewski, nazywając je „prostotą, która nie jest ubóstwem, lecz skondensowanym bogactwem”.