Mała furtka

olej, płótno

130 × 114 cm

sygnowany na odwrocie: „Jarosław Modzelewski | „Mała furtka” 1993 | 130 × 114 olej”

wystawiany:
• Jarosław Modzelewski. Przegląd z malarstwa, Bunkier
Sztuki, Kraków, 2000, poz. kat. 38.
• Verteidigung der Moderne, Museum Würth, Künzelsau,
2000–2001.
• Nadzieja jako wynik uporczywego trwania w smutku
i samotności, Centrum Sztuki Współczesnej Zamek
Ujazdowski, Warszawa, 1994.
• Malarstwo, Ośrodek Kultury Polskiej, Budapeszt, 1993.
• Kilka prostych obserwacji, BWA, Lublin, 1993.

reprodukowany:
• Jarosław Modzelewski. Przegląd z malarstwa, katalog
wystawy w Bunkrze Sztuki, red. zbior., Kraków 2000, s. 85.
• Verteidigung der Moderne, katalog wystawy w Museum
Würth, Künzelsau 2000, s. 232.
• Ł. Gorczyca, Od znaków do zmarszczek na twarzy.
O obrazach i malarstwie Jarosława Modzelewskiego, [w:]
Nieuchronne zawężenie pola zainteresowań, katalog
wystawy w Galerii Arsenał, Białystok 1997, s. 38.

„Wybieram z tego świata to, co buduje mój opis świata. To, co zobaczyłem, w taki, a nie inny sposób, z tego, a nie innego powodu. Wydaje mi się, że są takie obszary widzialnego świata, które w jakimś sensie leżą odłogiem, nie jest wyciągnięta z nich wartość, którą zawierają… Szuka się takich rzeczy, na własny użytek” – Jarosław Modzelewski[1]

Jarosław Modzelewski – malarz, rysownik i pedagog. W latach 1975-1980 studiował na Wydziale Malarstwa Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie, gdzie od 1982 pracuje jako wykładowca. Rok później wraz z pięcioma innymi artystami (Pawlakiem, Sobczykiem, Grzybem, Kowalewskim i Woźniakiem) utworzył formację Gruppa, która szybko stała się „wizytówką” polskiej neoekspresji lat 80. W początkowym okresie twórczości Modzelewski posługiwał się wyabstrahowanymi znakami i ideogramami oraz powielanymi motywami z szablonu, niejako w nawiązaniu do amatorskiej antyrządowej sztuki ulicznej ówczesnego czasu. W latach 1986-1989 tworzył obrazy figuralne, których forma (kolor, modelunek, perspektywa) odpowiadała zasadom realizmu, jednak charakterystyka postaci, a zwłaszcza sytuacji, w jakich były one przedstawiane, odznaczała się niezwykłością i pewną dozą niepokoju. Obrazy malowane przez Modzelewskiego w latach 90. odznaczają się daleko idącym uproszczeniem, wręcz schematycznością ujęć postaci ludzkich, które wykonują gesty i czynności opisane w tytułach. Wiele z tych scen odbywa się na pustych lub oderwanych od nich, abstrakcyjnych tłach. Wrażeniu pewnej kostyczności służy też zmiana techniki malarskiej, która nastąpiła w 1997 – z olejnej na temperową. Na przełomie lat 2001 i 2002 w twórczości artysty pojawiły się nowe wątki wynikające z zainteresowań wnętrzem kościołów, szczególnie ich prozaiczność kontrastująca z duchowym wymiarem. Modzelewski nazywany jest „malarzem ikon codzienności”. Interesuje go polityka, wątki literackie i historyczne, a także egzystencjalne. Cechą charakterystyczną jego prac jest uproszczona forma i narracyjność, ale i wrażenie niedopowiedzenia.

Prezentowany obraz powstał w latach 90., który to okres Jarosław Modzelewski sam uważa za najważniejszy w swojej twórczości. Posługuje się w nim mocno ograniczoną paletą barwną: płaską plamą czerni oraz barw podstawowych: żółci, czerwieni i błękitu. Tło ma wyraźnie abstrakcyjny charakter: sprowadzone jest do geometrycznych figur o niemalże Mondrianowskim rodowodzie, bez jakiejkolwiek sugestii realistycznego pejzażu. Od nich odcina się realistyczna, choć również ujęta w syntetyczny sposób sylwetka mężczyzny w kapeluszu. Artysta w owym czasie nierzadko malował swoje postacie odwrócone tyłem do „kadru” płótna, sprawiając, że stawały się dla widza tajemnicze i nieuchwytne. Modzelewski jako niestrudzony „piewca codzienności” w charakterystyczny dla siebie sposób wyławia z rzeczywistości scenki rodzajowe – z pozoru zwyczajne, choć za sprawą kunsztu artysty naznaczone enigmatyczną symboliką i rodzajem melancholijnej aury.

[1] Jarosław Modzelewski. Przegląd z malarstwa, katalog wystawy w Bunkrze Sztuki, red. zbior., Kraków 2000, s. 21.