Obraz szyty z cyklu „Interwencje”

płótno
118 × 73 cm
145,5 × 103,3 cm (z oprawą)

Prezentowana praca stanowi jeden z najbardziej ikonicznych przykładów twórczości Kajetana Sosnowskiego. Artysta nawiązując do realizacji minimalistów – Richarda Serry czy Donalda Judda stworzył jednolitą, białą kompozycję, na której delikatnie zaznaczył charakterystyczne załamania. To obraz szyty – wykonywany autorską techniką, polegającą na wykonywaniu symetrycznych zszyć na jednolitej płaszczyźnie płótna. Dzięki temu powstała bardzo rzeźbiarska, minimalistyczna struktura, w której najważniejszą rolę spełnia faktura i tworzące się dzięki niej załamania światła.

Kajetan Sosnowski urodził się w 1913 roku w Wilnie, w latach 1935–39 studiował na Wydziale Malarstwa Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie w pracowni prof. Tadeusza Pruszkowskiego i prof. Wojciecha Jastrzębowskiego. Po wojnie zamieszkał w Łodzi, gdzie organizował szkolnictwo artystyczne i łódzki oddział ZPAP. Związał się z ruchem lewicowym. Pełnił funkcję dyrektora Robotniczego Domu Kultury w Łodzi i naczelnego redaktora miesięcznika „Świetlica”. Od 1947 roku był kierownikiem artystycznym tygodnika „Kuźnica” (wraz z redakcją pisma w 1949 roku przeniósł się do Warszawy). W sierpniu 1955 założył wraz z Marianem Boguszem i Zbigniewem Dłubakiem Grupę 55 i uczestniczył w pierwszej wystawie grupy w warszawskim salonie Desy na Starym Mieście. Był jednym z inicjatorów powstania Biennale Form Przestrzennych w Galerii EL w Elblągu. W 1969 otrzymał prestiżową nagrodę im. Cypriana Kamila Norwida. W 1972 roku założył w Chełmie Lubelskim Galerię 72.

Początkowo tworzył monochromatyczne, jednorodne kompozycje, w których najważniejszą wartość stanowiła gradacja koloru. Niedługo później, zafascynowany matematyką, zaczął tworzyć geometryczne obrazy, skonstruowane wokół prostych form geometrycznych. Obrazy szyte powstawały z pozszywanych kawałków surowego płótna. Od 1980 realizowana była seria nowych „obrazów szytych” nazwanych „Interwencjami” – ich cechą szczególną było podejście do płótna, które było zszywane, ale nie cięte. Co istotne – zszywane skośnie w stosunku do przebiegu wątku i osnowy. W momencie naciągania materiału na krosno tworzyły się niewielkie wklęśnięcia, niemalże reliefy. Sprawiało to, że kompozycje stawały się niezwykle czułe na światło.

„Za każdym razem, kiedy opracowuję jakiś nowy cykl obrazów czy też prac, które są na pograniczu rzeźby, malarstwa lub rysunku – jestem w sytuacji człowieka wspinającego się na górę, z której zobaczyć można będzie nowy widok i być może nową górę, na którą potem będzie się wdrapywać. Mam oczywiście swoją w tej pracy tezę, która wytycza mi kierunek marszu. Jest to zagadnienie światła pojmowanego jako zjawisko wrażeniowe i jako awizualna część energii promienistej. Przy tym istotną rzeczą jest zagadnienie struktury i jakieś jej unaocznienie, bo wszystko, cokolwiek istnieje, jest tylko układem jakościowym i ilościowym energii. Wiem, że nie odgadnę tajemnicy bytu, ale alternatywy błądzenia i odkrywania są pasjonujące i choćby wyjściowa próba artykułowania tych wrażeń w moich doznaniach jest konieczna dla mnie samego i chciałbym przekazać to innym.”

Źródło: K. Sosnowski, za: B. Kowalska, Kajetan Sosnowski – malarz niewidzialnych światów, 1998, s. 49.