fbpx
×

Pejzaż industrialny

nr katalogowy: 4

Marczyński Adam

(1908–1985)

Pejzaż industrialny
II poł. lat 30. XX wieku

Estymacja:

70 000–80 000 PLN

Cena wylicytowana:

55 000 * PLN

olej, płótno

56 × 45 cm

sygnowany p.g.: „adam marczyński”; na odwrocie pieczęć producenta opraw

Praca posiada ekspertyzę chemiczną potwierdzającą autentyczność


Adam Marczyński – malarz, rzeźbiarz oraz twórca asamblaży. Uznawany jest za jednego z najoryginalniejszych twórców powojennego środowiska artystycznego Krakowa. Ukończył tamtejszą ASP i związał się z I Grupą Krakowską, a także brał udział w jej powojennej reaktywacji.

Tym, co wyróżniało Marczyńskiego na tle współczesnych mu artystów, była otwartość na różnorodne, niekiedy bardzo od siebie odległe prądy w sztuce oraz nieustanne eksperymentowanie i poszukiwanie nowych rozwiązań dla własnej praktyki.
Rozległe zainteresowania widać już w najwcześniejszych latach twórczości, gdy jednocześnie dawała o sobie znać jego fascynacja kubizmem, jak i wyjątkowo popularnym rodzimym postimpresjonistycznym nurtem koloryzmu spod znaku Komitetu Paryskiego. Połączenie obu tych poetyk znajdowało najczęściej wyraz w stonowanych martwych naturach i pejzażach. W okresie powojennym Marczyński – jak wielu artystów skupionych wokół Tadeusza Kantora – zwrócił się w kierunku surrealizmu; widoczne w jego pracach są zwłaszcza wpływy Paula Klee i Joana Miró[1], a w najdalej posuniętych ku abstrakcji motywach odnaleźć można także nawiązania do „klasyka awangardy”, Kandinsky’ego. Pod koniec lat 50. zaczął zgłębiać fakturowe wartości obrazu zbliżając się do malarstwa materii, zaś u progu kolejnej dekady wiodącą formą w jego twórczości stały się mobilne reliefy – formy przestrzenne o ruchomych, zmiennych elementach, zachęcające odbiorcę do własnej inwencji czy wręcz swoistego współtworzenia dzieła. Dodatkowo przez całe swoje artystyczne życie Marczyński tworzył interesujące monotypie, wykonywał prace zarówno w niewielkiej skali (rysunek, liczne ilustracje książkowe), jak i malarstwo monumentalne (np. dekoracje w kościelnych wnętrzach). Choć twórczość Marczyńskiego jest niezwykle zróżnicowana stylowo i tematycznie, a zwroty od figuracji ku sztuce bezprzedmiotowej (i odwrotnie) następują po sobie niemal cyklicznie, kolejne „fazy” zawsze łączy nadrzędna wartość, jaką jest niezwykła wrażliwość artysty na walory barwne i świetlne, a także umiejętne połączenie elementów intelektualnych ze spontaniczną ekspresją.

Prezentowany Pejzaż industrialny powstał po połowie lat 30. ubiegłego wieku, a więc niedługo po ukończeniu przez Adama Marczyńskiego studiów artystycznych. Olejne obrazy jego autorstwa z tego okresu stanowią dziś prawdziwą rynkową rzadkość. Zwraca uwagę także dość nietypowa tematyka: Marczyński przeważnie malował wówczas martwe natury i „klasyczne” pejzaże, bez ludzkiego sztafażu. W tym przypadku do czynienia mamy jednak z pejzażem miejskim. Jego elementy – znajdujący się na pierwszym planie samochód, sylwetki ludzkie czy budynki w tle – zostały potraktowane syntetycznie i sprowadzone do linearnych zarysów. Tym, co oddziałuje na odbiorcę są bowiem nie detale, lecz faktura i barwy kompozycji. Szczególną uwagę zwraca dolna partia, w której artysta niemal rzeźbiarsko wydrapał w grubej warstwie farby niewielkie owalne kształty, sugerujące nierówności i wyboje miejskiej ulicy wyłożonej kocimi łbami. Pejzaż industrialny wskazuje na tematyczne podobieństwo z ilustracjami prasowymi o tematyce społeczno-politycznej, jakie artysta wykonywał jeszcze w czasie studiów. W tym przypadku jednak scena rodzajowa obrazująca życie robotników i przemysłowe miasto przedstawiona została w dużym formacie, zyskując dodatkowy walor artystyczny.

[1] Adam Marczyński, red. Z. Szanajca-Kossakowska, Warszawa 1959, s. 6