fbpx
×

Przyszłość

nr katalogowy: 71

Nazwa aukcji/kod aukcji: Aukcja Sztuki XX i XXI wieku (marzec 2020)

Konarski Marian

(1909–1998)

Przyszłość
1954

Estymacja:

10 000 – 15 000 • PLN

Cena wylicytowana:

8 000 PLN

gwasz / papier

74 × 49,5 cm (w świetle passe-partout)

sygnowany i datowany p.d.: Konarski XII.54


Wystawiany:

  • Marian Konarski 1909–1998. Szczepowy Rogatego Serca. Malarstwo, rysunek, rzeźba, Muzeum Okręgowe w Toruniu, 11 kwietnia – 25 maja 2015
  • Marian Konarski „Marzyn”, rysunek – malarstwo – rzeźba, CBWA Zachęta, Muzeum Polskie w Ameryce, Warszawa, 1989; Chicago, 1990
  • Marian Konarski (1909–1998), Wspominając przyjaciela, Kraków, Pałac Sztuki TPSP, 1999

Reprodukowany:

  • Marian Konarski 1909–1998. Szczepowy Rogatego Serca. Malarstwo, rysunek, rzeźba, kat. wystawy w Muzeum Okręgowym w Toruniu, red. Anna Kroplewska – Gajewska, Toruń 2015, s. 109 (il.)
  • Marian Konarski „Marzyn”, rysunek – malarstwo – rzeźba, kat. wystawy, CBWA Zachęta, Muzeum Polskie w Ameryce, Warszawa 1989; Chicago 1990, nr kat. 56
  • Marian Konarski (1909–1998), Wspominając przyjaciela, kat. wystawy pośmiertnej, Kraków–Kielce 1999, s. 47, nr kat. 56

Prezentowana praca powstała w 1954 roku, czyli w okresie obowiązywania w Polsce doktryny socrealistycznej. Marian Konarski nie brał udziału w wystawach malarzy socrealistów, również jego biografie milczą o tym okresie w jego pracy artystycznej. Nic dziwnego – zarówno formalnie, jak i teoretycznie znajdował się na przeciwległym biegunie od proklamowanych przez władze tendencji.

Już od lat 20., czyli momentu swojej edukacji w krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych, Marian Konarski poszukiwał inspiracji w niedookreślonych kulturach pra-słowiańszczyzny: badał nieznane (lub wyimaginowane) grupy społeczne, które stawały się podstawą do tworzenia surrealizujących, monumentalnych wizji fantastycznego świata.

Konarski od 1928 roku studiował rysunek ogólny u Władysława Jarockiego, rysunek wieczorowy i akt u Ignacego Pieńkowskiego oraz rzeźbę u Xawerego Dunikowskiego. Jednak już rok później został karnie wydalony z uczelni za przynależność do ruchu Rogatego Serca Stanisława Szukalskiego: swoją edukację plastyczną kontynuował właśnie w ramach wspomnianej organizacji.

Charyzmatyczny Szukalski przyciągnął „Marzyna z Krzeszowic” – bo taki pseudonim artystyczny wybrał sobie Konarski – wyrazistą osobowością i fascynacją prasłowiańszczyzną. Szukalski wytworzył swoistą ideologię łączącą kult młodości i czynu, antyklerykalizm o neopogańskiej tendencji i wszechsłowiański, biologiczny nacjonalizm. Od lat 40. sukcesywnie tworzył koncepcję o pochodzeniu starożytnych Polaków (Lechitów) – zermatyzmu, uważanej za pseudonaukę. Według malarza niegdyś wszyscy ludzie mówili wspólnym językiem. By to udowodnić, napisał ręcznie 42 tomy (liczące łącznie 25 tysięcy stron) i wykonał do nich około 14 tysięcy ilustracji. Opracował też formę prajęzyka, tzw. macimowę, od której miałyby wywodzić się wszystkie języki świata. Jego zdaniem przodkowie Polaków, jak i ludzi z całego świata, wywodzą się z Wyspy Wielkanocnej, by przez wysepki Lachia i Sarmatia dostać się pod Matterhorn w Szwajcarii, skąd z miejscowości Zermatt przybyli do Polski. W 2019 roku platforma streamingowa „Netflix” wyprodukowała film dokumentalny o fascynujących teoriach malarza. Jednym z producentów dokumentu był Leonardo di Caprio.

Mimo że współcześnie teorie Szukalskiego wydają się całkowicie nieprawdopodobne, to w okresie tworzenia się kolejnych awangard i nacjonalizmów szybko zyskiwały wielu sympatyków. Szczepowym zawołaniem grupy było hasło „Miłować, walczyć”. Grupa działała do 1936 roku, organizując liczne wystawy na terenie całej Polski, publikując artykuły w pismach krajowych, wydając pocztówki z reprodukcjami swoich prac oraz własny organ prasowy – pismo „Krak”.

Podczas wojny Konarski działał w ZWZ i AK, pracował w komórce fałszującej dokumenty dla członków ruchu oporu. Od 1948 roku był członkiem ZPAP, a w 1960 roku otrzymał dyplom ukończenia krakowskiej ASP. Zmarł na krótko przed swoimi 90. urodzinami. Przez cały czas piastował przynależność do grupy Rogate Serce.