nr katalogowy: 71
Nazwa aukcji/kod aukcji: Aukcja Sztuki XX i XXI wieku (marzec 2020)
Estymacja:
10 000 – 15 000 • PLNCena wylicytowana:
8 000 PLNgwasz / papier
74 × 49,5 cm (w świetle passe-partout)
sygnowany i datowany p.d.: Konarski XII.54
Wystawiany:
Reprodukowany:
Prezentowana praca powstała w 1954 roku, czyli w okresie obowiązywania w Polsce doktryny socrealistycznej. Marian Konarski nie brał udziału w wystawach malarzy socrealistów, również jego biografie milczą o tym okresie w jego pracy artystycznej. Nic dziwnego – zarówno formalnie, jak i teoretycznie znajdował się na przeciwległym biegunie od proklamowanych przez władze tendencji.
Już od lat 20., czyli momentu swojej edukacji w krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych, Marian Konarski poszukiwał inspiracji w niedookreślonych kulturach pra-słowiańszczyzny: badał nieznane (lub wyimaginowane) grupy społeczne, które stawały się podstawą do tworzenia surrealizujących, monumentalnych wizji fantastycznego świata.
Konarski od 1928 roku studiował rysunek ogólny u Władysława Jarockiego, rysunek wieczorowy i akt u Ignacego Pieńkowskiego oraz rzeźbę u Xawerego Dunikowskiego. Jednak już rok później został karnie wydalony z uczelni za przynależność do ruchu Rogatego Serca Stanisława Szukalskiego: swoją edukację plastyczną kontynuował właśnie w ramach wspomnianej organizacji.
Charyzmatyczny Szukalski przyciągnął „Marzyna z Krzeszowic” – bo taki pseudonim artystyczny wybrał sobie Konarski – wyrazistą osobowością i fascynacją prasłowiańszczyzną. Szukalski wytworzył swoistą ideologię łączącą kult młodości i czynu, antyklerykalizm o neopogańskiej tendencji i wszechsłowiański, biologiczny nacjonalizm. Od lat 40. sukcesywnie tworzył koncepcję o pochodzeniu starożytnych Polaków (Lechitów) – zermatyzmu, uważanej za pseudonaukę. Według malarza niegdyś wszyscy ludzie mówili wspólnym językiem. By to udowodnić, napisał ręcznie 42 tomy (liczące łącznie 25 tysięcy stron) i wykonał do nich około 14 tysięcy ilustracji. Opracował też formę prajęzyka, tzw. macimowę, od której miałyby wywodzić się wszystkie języki świata. Jego zdaniem przodkowie Polaków, jak i ludzi z całego świata, wywodzą się z Wyspy Wielkanocnej, by przez wysepki Lachia i Sarmatia dostać się pod Matterhorn w Szwajcarii, skąd z miejscowości Zermatt przybyli do Polski. W 2019 roku platforma streamingowa „Netflix” wyprodukowała film dokumentalny o fascynujących teoriach malarza. Jednym z producentów dokumentu był Leonardo di Caprio.
Mimo że współcześnie teorie Szukalskiego wydają się całkowicie nieprawdopodobne, to w okresie tworzenia się kolejnych awangard i nacjonalizmów szybko zyskiwały wielu sympatyków. Szczepowym zawołaniem grupy było hasło „Miłować, walczyć”. Grupa działała do 1936 roku, organizując liczne wystawy na terenie całej Polski, publikując artykuły w pismach krajowych, wydając pocztówki z reprodukcjami swoich prac oraz własny organ prasowy – pismo „Krak”.
Podczas wojny Konarski działał w ZWZ i AK, pracował w komórce fałszującej dokumenty dla członków ruchu oporu. Od 1948 roku był członkiem ZPAP, a w 1960 roku otrzymał dyplom ukończenia krakowskiej ASP. Zmarł na krótko przed swoimi 90. urodzinami. Przez cały czas piastował przynależność do grupy Rogate Serce.