Relief nr 3

relief/akryl, płyta

62,5 × 62,5 cm

sygnowany na odwrocie: „nr. 3 | 1980 | H. Stażewski”

Henryk Stażewski – malarz, przedstawiciel awangardy geometrycznej, twórca reliefów i plakatów, projektant wnętrz, scenograf i teoretyk. Jeden z pionierów sztuki awangardowej w Polsce.

Stażewski w ciągu swojego długiego życia niemal nieustannie obecny był na rodzimej scenie artystycznej, zaznaczając swój udział w wiodących nurtach i licznych ugrupowaniach awangardowych. Współtworzył m.in. formację Ekspresjonistów Polskich (od 1919 r. Formistów), Blok. Praesens, a.r., zaś podczas pobytu w Paryżu obracał się w kręgach Cercle et Carré czy Abstraction-Création. Po wojnie należał do środowiska skupionego wokół warszawskiej Galerii Krzywe Koło, a w roku 1966 był jednym z założycieli Galerii Foksal. Nawet w sędziwym wieku pozostawał wpływową i niezwykle barwną postacią sztuki współczesnej.

Henryk Stażewski początkowo tworzył prace inspirowane kubizmem, a następnie – pod wpływem Strzemińskiego – konstruktywistyczne. Czerpał także z neoplastycznego dorobku Mondriana i grupy De Stijl. W latach 40. i 50. powrócił do sztuki figuratywnej, choć syntetycznej w formie i silnie zgeometryzowanej. Natomiast na okres politycznej odwilży roku 1956 przypada początek zainteresowania artysty tworzeniem kompozycji reliefowych, które na trzy kolejne dekady zdominowały jego twórczość.

Poszukiwania Stażewskiego na polu malarstwa przestrzennego, wychodzącego poza tradycyjną płaszczyznę płótna, przybierały różne formy. Tworzył swoje reliefy zarówno z elementów metalowych (w szczególności miedzi), jak i z desek pokrytych farbą – w latach 60. była to głównie biel w rozmaitych konfiguracjach, zaś w latach 70. zwrócił się w kierunku kontrastowych zestawień mocnych barw oddziałujących na odbiorcę w sposób zbliżony do op-artu.

„Gdy się jest zdominowanym przez kolor, odczuwa się przez naskórek tonację własnego wewnętrznego ja, warunkującego uczucia z góry predestynowane do tworzenia struktury obrazu. Dostrzeganie dystansu pozwala widzieć powiązania barw, wyzwolone z obowiązującej logiki” – Henryk Stażewski[1]

[1] H. Stażewski, cyt. za J. Ładnowska, Sztuka wolnego ładu, [w:] Henryk Stażewski,1894-1988. W setną rocznicę urodzin (katalog wystawy w Muzeum Sztuki w Łodzi, 13 grudnia 1994 – 26 lutego 1995), red. J. Ładnowska, Z. Karnicka, J. Janik, Łódź 1994, s. 23.