Shalom

olej / płótno

200 × 220 cm

sygnowany, datowany i opisany na odwrociu p.g.: 1998 | E.DWURNIK | »SHALOM – | – LEŻAJSK«

opisany śr.g.: XXIII – 7 | 2381

„Warszawski artysta jest wielkim malarzem Historii, nasz kraj – Polska jest wszechobecna na jego płótnach. (…) Historia, Polska i Ludzie nie są przedstawieni odświętnie i patetycznie, to raczej codzienna rzeczywistość, od czasu do czasu zapamiętana przez jakieś ważne wydarzenie. A tych Historia Polsce nie szczędziła. One to są zapisywane na kartkach papieru czy płótnach, które tworzy od lat Edward Dwurnik. Malarz i rysownik, baczny obserwator, ironiczny i bezwzględny komentator tego, co widzi, o czym czyta, co zapamiętuje, a o czym pragnie zapomnieć”*.

Zmianę systemu politycznego w Polsce po 1989 roku Dwurnik przywitał malując cykl Droga na Wschód. W latach 90. artysta nadal żywo reagował na aktualne wydarzenia polityczne i społeczne. W 1991 roku, rozgoryczony konfliktem w byłej Jugosławii, zaczął tworzyć cykl Niech żyje wojna. W tej dekadzie zapoczątkował także kilka innych serii płócien, takich jak „Od grudnia do czerwca” i „Błękitny”. Kontynuował również rozpoczęte wcześniej cykle, między innymi Podróże autostopem i Sportowców. Wciąż malował ponadto liczne widoki Warszawy, w szczególności cenione przez kolekcjonerów pejzaże staromiejskie. Pod koniec dekady w jego twórczości pojawiły się obrazy o tematyce judaistycznej. Jednym z nich jest prezentowana kompozycja Shalom z 1998 roku. Imponujących rozmiarów płótno pokrywają dziesiątki sumarycznie zaznaczonych głów postaci. Niektóre spośród nich można zidentyfikować jako chasydów noszących charakterystyczne lisie czapki. Wielkoformatowe kompozycje złożone z dziesiątek, a nawet setek anonimowych twarzy stanowią istotny wątek w twórczości artysty z lat 90. Do najciekawszych prac tego typu należy niewątpliwie Błękitne pogo w Mińsku Mazowieckim z 1996 roku, przynależące do najstarszego cyklu w oeuvre Dwurnika – rozpoczętych w 1966 roku Podróży autostopem. Prezentowany obraz powstał z inspiracji pejzażem kulturowym podkarpackiego Leżajska. Miasteczko to jest znanym miejscem pielgrzymek ortodoksyjnych Żydów. Gromadzą się oni wokół ohelu cadyka Elimelecha, oddając hołd temu słynnemu duchowemu przywódcy, zmarłemu w 1787 roku. Leżajski kirkut jest uważany za jedno z najważniejszych żydowskich miejsc pielgrzymkowych w Europie.

* W. Nowaczyk, O Historii, Polsce i Ludziach – malarstwo i prace na papierze Edwarda Dwurnika, [w:] Edward Dwurnik. Obrazy o Polsce, Historii i Ludziach, Państwowa Galeria Sztuki, Sopot 2011, s. 3, 5.