fbpx
×

Tablica czerwona

nr katalogowy: 11

Nazwa aukcji/kod aukcji: Aukcja Sztuki XX i XXI wieku (marzec 2020)

Stern Jonasz

(1904–1988)

Tablica czerwona
1978

Estymacja:

150 000 – 200 000 • PLN

Cena wylicytowana:

120 000 * PLN

asamblaż, technika mieszana
72×52 cm
sygnowany i datowany p.d.: Stern 978
nalepka wywozowa l.g.: JONASZ STERN | “Die Rote” | 1978 72 × 52 MISCHTECHNIK | „15 Polnische Künstler”, Augsburg 1978


Reprodukowany:
∙ Stern – Rosenstein – Streng. Między świadomym a podświadomym. Reminiscencje Zagłady w twórczości tych, którzy przetrwali, kat. wystawy, Libra Dom Aukcyjny, Warszawa 2020, il. s. 69
∙ Jonasz Stern. Krajobraz po Zagładzie / Landschaft nach der Vernichtung / Landscape after the Holocaust, kat. wystawy w Kunstmuseum Solingen, red. zbior., Kraków 2016, s. nlb.
∙ Jonasz Stern (1904–1988). Powrót do Lwowa. Krajobraz milczenia, Muzeum Narodowe we Lwowie, 2008, poz. kat. 54, il. s. 62
∙ Stulecie Sterna. Prace Jonasza Sterna (1904–1988) z lat 40.–80., Państwowa Galeria Sztuki, Sopot 2005, poz. kat. 66, il. s. 54


Wystawiany:
∙ Stern – Rosenstein – Streng. Między świadomym a podświadomym. Reminiscencje Zagłady w twórczości tych, którzy przetrwali, kat. wystawy, Libra Dom Aukcyjny, Warszawa 2020, nr kat. 2
∙ Jonasz Stern. Krajobraz po zagładzie, MOCAK, Kraków 2016
∙ Jonasz Stern. Krajobraz po Zagładzie, Kunstmuseum Solingen (wystawa współorganizowana przez Muzeum Sztuki Współczesnej MOCAK w Krakowie), Solingen 2016
∙ Jonasz Stern (1904–1988). Powrót do Lwowa. Krajobraz milczenia, Muzeum Narodowe we Lwowie, Lwów 2008
∙ Stulecie Sterna. Prace Jonasza Sterna (1904–1988) z lat 40.–80., Państwowa Galeria Sztuki, Sopot 2005


„Przejścia wojenne dały mi dużo. Byłem na końcu świata i widziałem człowieka na końcu świata. Chcę to jakoś zapisać i stale to robię. […] Może, gdybym miał stworzyć świat, stworzyłbym go inaczej […]*”

Jonasz Stern studiował w Szkole Przemysłowej we Lwowie, od 1928 roku w prywatnej Wolnej Szkole Malarstwa i Rysunków Ludwiki Mehofferowej w Krakowie, a w latach 1929–1934 na Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. W czasie studiów prowadził działalność polityczną, bardzo szybko zaczął odgrywać znaczącą rolę w środowisku artystycznym Krakowa, współtworząc w 1933 roku Grupę Krakowską z Marią Jaremą, Saszą Blonderem, Leopoldem Lewickim, Stanisławem Osostowiczem i Henrykiem Wicińskim. Współpracował z teatrem Cricot. W latach 1936–1938 był członkiem krakowskiego ZPAP, z którego został usunięty za działalność polityczną. Pod koniec 1938 roku został aresztowany i osadzony w obozie w Berezie Kartuskiej, skąd został zwolniony na skutek protestów środowisk artystycznych. W momencie wybuchu II wojny światowej wyjechał do Lwowa, gdzie od 1941 roku przebywał w getcie. 1 czerwca 1943 roku w trakcie likwidacji getta, podczas masowej egzekucji w obozie koło Lwowa, cudem uszedł z życiem. Bez dokumentów dotarł na Węgry, gdzie przebywał do końca wojny pod zmienionym nazwiskiem. W 1945 powrócił do Krakowa i aktywnie włączył się w życie artystyczne kraju. Był członkiem Grupy Młodych Plastyków, a potem II Grupy Krakowskiej. W latach 1954–1974 pełnił funkcję prorektora Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie, w 1969 roku otrzymał tytuł profesora zwyczajnego.

Kompozycję Tablicy czerwonej z 1978 roku tworzy układ kości przytwierdzonych do płaszczyzny obrazu. Pierwsze kompozycje z kośćmi artysta tworzył już w latach 60. Na najczęściej jednobarwnym, lecz zróżnicowanym walorowo tle Stern umieszczał drobne kości, ości, skórę, szkielety, fragment siatki rybackiej. Całość dopełniał delikatnie stopniowany gradient jednego, agresywnego i soczystego koloru.

„Stern rzadko mówił równie otwarcie o zagładzie Żydów jak w obrazach Tablica czerwona, Upokorzenie czy Rok 1941 i 1942 w Kałuszu. Większość jego prac trudno jest równie jednoznacznie interpretować, a sam artysta starał się wpisać indywidualne doświadczenie zagłady, które dotknęło Żydów, w uniwersalny, biologiczny cykl natury i świata. Jednak w przekazie Sterna ta uniwersalizacja zagłady nie służyła umniejszeniu, zniesieniu jej wyjątkowości czy też odebraniu jej żydowskiego charakteru, lecz była raczej próbą znalezienia odpowiedzi na pytanie: jak to było możliwe?**”


* Jonasz Stern, za: B. Kowalska, Jonasz Stern, BWA, Wrocław 1978. * R. Piątkowska, „Zagłada i ocalenie Jonasza Sterna” w: Stern – Rosenstein – Streng. Między świadomym a podświadomym. Reminiscencje Zagłady w twórczości tych, którzy przetrwali, kat. wystawy, Libra Dom Aukcyjny, Warszawa 2020, s. 30.